W miarę jak zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej palącym problemem, budownictwo stawia na zielone technologie i innowacyjne rozwiązania. Wiodącym trendem w tym zakresie jest koncept domu pasywnego. To nie tylko efektywny sposób na obniżenie rachunków za energię, ale również świadomy wybór z myślą o planecie. W tym artykule dowiemy się, co to jest dom pasywny i dlaczego staje się on nieodłączną częścią naszej przyszłości.
Dom pasywny, to budynek, który aktywnie minimalizuje swoje zapotrzebowanie na energię. Jego projekt i konstrukcja opierają się na zasadzie maksymalnej efektywności energetycznej i minimalizacji zużycia energii. Co to oznacza w praktyce? Dom pasywny jest w stanie zapewnić komfort mieszkania przy minimalnym zużyciu energii na ogrzewanie, chłodzenie, czy oświetlenie. Jakie są główne zalety tego innowacyjnego podejścia do budownictwa?
Co to jest dom pasywny?
Dom pasywny to budynek o niezwykle niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania wnętrza, wynoszącym zaledwie 15 kWh/m2/rok. Komfort termiczny w takim domu jest osiągany dzięki wykorzystaniu pasywnych źródeł ciepła, takich jak:
aktywność mieszkańców;
urządzenia elektryczne;
energię słoneczną;
ciepło odzyskiwane z systemu wentylacyjnego;
W powyższej definicji podano kryteria określające, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby budynek mógł być zaklasyfikowany jako pasywny. Kryteria dotyczące domu pasywnego są również opisane w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 14 listopada 2017 roku:
Minimalne zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzewania domu nie może przekraczać poziomu 15 kWh/m2/rok;
Maksymalna dopuszczalna moc grzewcza wynosi 10 W/m2;
Współczynnik przenikania ciepła przez przegrody zewnętrzne, takie jak dach, ściany, strop i podłoga, nie może przekraczać 0,15 W/(m2 * K);
Współczynnik przenikania ciepła przez okna powinien wynosić 0,8 W/(m2 * K), przy jednoczesnym uwzględnieniu współczynnika przepuszczalności energii słonecznej w zakresie od 50% do 60%;
Roczne zużycie energii nie może przekraczać 120 kWh/(m2 * rok);
Szczelność budynku, włączając w to izolację przeciwwilgociową, powinna wynosić co najmniej 0,6 l/h;
Efektywność rekuperatora (urządzenia do odzyskiwania ciepła z powietrza) nie może być niższa niż 75%;
Te kryteria stanowią podstawę oceny, czy budynek może być uznany za pasywny, a jednocześnie odzwierciedlają wysoki poziom efektywności energetycznej i dbałości o środowisko, które są charakterystyczne dla tego typu domów.
Ile kosztuje budowa domu pasywnego?
Budowa domu pasywnego pociąga za sobą wyższe koszty w porównaniu do budynków konwencjonalnych. Na jaką sumę trzeba się więc przygotować?
Budowa 100-metrowego domu pasywnego w stanie deweloperskim wiąże się z wydatkiem rzędu około 400 tysięcy złotych (stan na 2023). W przypadku budowy domu energooszczędnego w standardzie WT2021 o takim samym rozmiarze, koszty wyniosą około 350 tysięcy złotych, natomiast dla budynku konwencjonalnego o podobnej wielkości budżet wynosi około 300 tysięcy złotych.
Warto zrozumieć, że inwestycja w dom pasywny przynosi oszczędności w dłuższej perspektywie, dzięki znacznie niższym rachunkom za energię i mniejszemu wpływowi na środowisko naturalne. Pomimo początkowo wyższego kosztu budowy, korzyści związane z eksploatacją takiego domu mogą się z czasem znacząco zwrócić.
Dom pasywny, a energooszczędny
Często te dwa pojęcia są stosowane naprzemiennie. W rzeczywistości są zupełnie inne konstrukcje. Domy pasywne w dużej mierze są samowystarczalne, ponieważ generują oszczędności w zużyciu energii, które są ponad dwukrotnie większe niż te osiągane w przypadku budynków energooszczędnych.
Różnice między tymi dwoma rodzajami budynków są także widoczne w ich konstrukcji. Domy pasywne zazwyczaj przyjmują prostą formę, ponieważ głównym celem projektu jest minimalizacja zużycia energii. A trzeba pamiętać, że im bardziej skomplikowana i wymyślna bryła, tym więcej w niej tzw. mostków termicznych.
Co to są mostki termiczne? Na temat pisaliśmy w tekście: „Co to są mostki termiczne. Jak z nimi walczyć? Doradzamy”
Kolejną istotną różnicą jest rodzaj materiałów wykorzystywanych w budowie. Domy pasywne cechuje wysoka izolacyjność, co pozwala na zatrzymanie jak największej ilości ciepła wewnątrz budynku. W przypadku domów energooszczędnych, często korzysta się z odnawialnych źródeł energii. Efektywność energetyczna domów pasywnych jest na tyle duża, że wykorzystywanie OZE do ogrzewania czy produkcji energii nie jest konieczne.
Czym ogrzać dom pasywny?
W krajach, gdzie zima jest łagodna właściciele domów pasywny nie muszą się przejmować kwestią ogrzewania. Jednak w Polsce, zimy nadal bywają srogie więc kwestia źródła ciepła dla wielu osób jest kluczowa. Wysoka efektywność energetyczna domów pasywnych sprawia, że najbardziej idealnym systemem grzewczym jest elektryczne ogrzewanie na podczerwień.
Argumentów jest kilka, aczkolwiek jeden z najważniejszych dotyczy wygody. Systemu na podczerwień nie wymagają bowiem żadnej ingerencji ze strony człowieka. Odpowiednie ustawienie termoregulatora sprawi, że właściciel domu pasywnego z ogrzewaniem na podczerwień może zupełnie zapomnieć o tym, że ma jakiś system grzewczy.
Czy warto inwestować w dom pasywny?
Rozpatrując tą kwestię trzeba się uświadomić sobie kierunek polityki jaki już jakiś czas temu obrała Unia Europejska. Poprzez różnego rodzaju programy i inicjatywy, UE zachęca państwa członkowskie do inwestowania w budownictwo przyjazne środowisku i przyjmowanie standardów energooszczędności. Można to osiągnąć m.in. poprzez instalację paneli fotowoltaicznych i modernizację istniejących budynków w kierunku pasywności lub zmniejszanie ich zapotrzebowania na energię.
Koronnym przykładem jest system rozliczeń fotowoltaiki net-billing, który stawia na tzw. energetykę rozproszoną oraz na autokonsumpcję pozyskanego prądu. Domy pasywne, to kolejny krok UE w kierunku polityki „Fit for 55”, którą przyjęły państwa członkowskie Wspólnoty. Dla zwykłych obywateli oznacza to, że w niedalekiej przyszłości wszystkie nowo budowane domy będą musiały być pasywne. Warto więc już dzisiaj zbudować dom pasywny, ponieważ później może być to o wiele droższe.
